PHẤN ĐẤU 100% PHỤ NỮ MANG THAI ĐƯỢC DỰ PHÒNG LÂY TRUYỀN HIV TỪ MẸ SANG CON

PHẤN ĐẤU 100% PHỤ NỮ MANG THAI ĐƯỢC DỰ PHÒNG LÂY TRUYỀN HIV TỪ MẸ SANG CON

Theo kế hoạch số 3466/KH-SYT ngày 22/10/2019 cùa Sở Y tế tỉnh ban hành về triển khai tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng, chống bạo lực trên cơ sở giới của ngành y tế năm 2019, Sở Y tế tỉnh Khánh Hòa giao Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh làm đầu mối, phối hợp các đơn vị trong ngành triển khai thực hiện chỉ tiêu 4, tăng cường truyền thông, giáo dục trong cộng đồng về công tác bình đẳng giới, phòng chống bạo lực trên cơ sở giới.

Theo kế hoạch được ban hành theo Quyết định số 91/QĐ-SYT ngày 25/1/2016 cùa Sở Y tế, giai đoạn 2016-2020 có bốn chỉ tiêu gồm (1) góp phần đảm bảo tỷ số giới tính khi sinh dưới mức 112 trẻ sơ sinh trai/100 trẻ sơ sính gái, (2) giảm tỷ lệ tử vong bà mẹ liên quan đến thai sản xuống dưới 12/100.000 trẻ đẻ sống, (3) giảm tỷ lệ phá thai xuống dưới 3/100.000 trẻ đẻ sống và chỉ tiêu 4 là giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ nhiễm HIV sang con xuống dưới 2%; tăng tỷ lệ phụ nữ mang thai được tiếp cận dịch vụ chăm sóc 100% và tỷ lệ phụ nữ mang thai được kiểm tra dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con 98% vào năm 2020.

Trong năm 2019, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa đã phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh, Chi cục Phòng chống Tệ nạn Xã hội- Sở Lao động Thương binh và Xã hội và Đảng ủy khối các cơ quan Khánh Hòa tổ chức gần 30 buổi truyền thông liên quan phòng chống HIV/AIDS và lây truyền HIV từ mẹ sang con; với số người tham dự gần 5.200 đại biểu, sinh viên, cán bộ công nhân viên chức và người dân.

Theo các chuyên gia Cục phòng chống HIV/AIDS, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ nhiễm HIV sang con ở giai đoạn trong lúc mang thai, lúc sinh con và cho con bú khoảng 35%. Tuy nhiên, tỷ lệ này sẽ giảm đi đáng kể nếu người mẹ tiếp cận điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Nếu phát hiện nhiễm HIV trước khi mang thai việc sử dụng thuốc kháng vi rút theo đúng hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp giảm nguy cơ lây nhiễm HIV sang con và tỷ lệ lây nhiễm HIV giảm dưới 2%. Việc điều trị cần điều trị sớm và phải dùng thuốc đều đặn mỗi ngày.

Thống kê của Cục Phòng chống HIV/AIDS- Bộ Y tế năm 2017, số phụ nữ có thai là hơn 2,7 triệu người, trong đó số phụ nữ mang thai được xét nghiệm HIV là gần 1,4 triệu người (50,2%), phát hiện nhiễm HIV là 1.108 người; tỷ lệ HIV dương tính trong nhóm chẩn đoán sớm trong vòng 2 tháng sau sinh là 1,8%. Tỷ lệ phụ nữ mang thai đã sinh con được làm xét nghiệm từ trước và trong mang thai thấp chỉ đạt 53%. Năm 2017, đã có 1.959 mẹ được điều trị ARV, trước mang thai là 1.166 trường hợp, trong thời kỳ mang thai là 428 trường hợp, trong thời kỳ chuyển dạ là 365 trường hợp.

Với tỷ lệ phụ nữ mang thai đã sinh con được làm xét nghiệm trước và trong quá trình mang thai đã sinh con được làm xét nghiệm trước và trong quá trình mang thai thấp (53%), nguyên nhân có thể do sự kỳ thị và phân biệt đối xử vẫn là rào cản cho việc tiếp cận với dịch vụ dự phòng lây truyền mẹ con. Mục tiêu đến năm 2020 sẽ giảm tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%; để đạt được mục tiêu này phải có sự tham gia tích cực hơn nữa của cơ sở y tế, đặc biệt là tuyến xã, phường, thị trấn trong công tác dự phòng lây truyền mẹ con, tăng cường độ bao phủ xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai, tăng cường xét nghiệm trong thời kỳ mang thai.

Một nội dung khác cần quan tâm là chuyển tuyến khách hàng từ hệ thống chăm sóc sức khỏe sinh sản và phòng chống HIV/AIDS, cần theo dõi chuyển tuyến phụ nữ mang thai HIV dương tính sang cơ sở chăm sóc điều trị để được theo dõi điều trị ARV ngay; chuyển tiếp mẹ và trẻ sau sinh sang cơ sở HIV/AIDS để được theo dõi điều trị cho đến khi trẻ khẳng định tình trạng nhiễm HIV. Thông điệp mà tất cả cán bộ y tế cần lưu ý là “Xét nghiệm sớm HIV- Hướng đến loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2020”.

Để thực hiện mục tiêu đó, đòi hỏi cả hệ thống chính trị, toàn dân phải có nhận thức đúng, nâng cao hành động để tất cả phụ nữ mang thai, vợ của những người nhiễm HIV trong độ tuổi sinh đẻ, phụ nữ ở vùng sâu, vùng xa đều thấy được lợi ích của xét nghiệm HIV sớm và điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con sớm.

Các gia đình cần tăng cường hỗ trợ giúp cho người mẹ mang thai tiếp cận xét nghiệm HIV ngay khi lần khám thai đầu tiên hoặc trước khi chuẩn bị mang thai; các dịch vụ y tế và cả cộng đồng không kỳ thị, phân biệt đối xử với phụ nữ mang thai nhiễm HIV, trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV; liên tục cung cấp các dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con bao gồm xét nghiệm phát hiện nhiễm HIV cho phụ nữ mang thai, cung cấp thuốc ARV cho phụ nữ nhiễm HIV, phụ nữ mang thai; đẩy mạnh các can thiệp, nâng cao chất lượng dịch vụ dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Văn Hanh