MỞ RỘNG VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐIỀU TRỊ HIV/AIDS

MỞ RỘNG VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐIỀU TRỊ HIV/AIDS

Để đạt được mục tiêu, chỉ tiêu đề ra tại Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030, nhóm chỉ tiêu xét nghiệm, điều trị cần phải thực hiện thành công là rất quan trọng.

Đối với nhóm chỉ tiêu về điều trị, tỷ lệ người nhiễm HIV biết tình trạng HIV được điều trị ARV đạt 90% năm 2025 và đạt 95% vào năm 2030. Trong điều trị, tỷ lệ người nhiễm HIV điều trị thuốc ARV có tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế đạt ít nhất 95% qua các năm. Tỷ lệ bệnh nhân đồng nhiễm HIV/lao được điều trị đồng thời cả ARV và lao đạt 92% vào năm 2025 và đạt 95% vào năm 2030. Tỷ lệ người bệnh đồng nhiễm HIV/viêm gan virút C được điều trị đồng thời thuốc ARV và điều trị viêm gan C đạt 50% trở lên vào năm 2025 và 75% trở lên vào năm 2030.

Để đạt được chỉ tiêu nói trên, theo Ts Nguyễn Hoàng Long - Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS, cần triển khai tốt các giải pháp về điều trị, chăm sóc người nhiễm HIV. Trước hết là mở rộng độ bao phủ dịch vụ điều trị HIV/AIDS; điều trị thuốc ARV cho những người nhiễm HIV ngay sau khi được chẩn đoán xác định. Mở rộng điều trị HIV/AIDS tại các trại giam; trại tạm giam; nhà tạm giữ; cơ sở giáo dục bắt buộc; trường giáo dưỡng; các cơ sở chữa bệnh, giáo dục, lao động xã hội; các tổ chức tôn giáo; tổ chức xã hội và các tổ chức hợp pháp khác. Tăng cường huy động sự tham gia của y tế tư nhân trong điều trị HIV/AIDS.

Các cơ sở y tế lồng ghép dịch vụ điều trị HIV/AIDS vào hệ thống khám bệnh, chữa bệnh. Phân cấp điều trị HIV/AIDS về tuyến y tế cơ sở, mở rộng chăm sóc và điều trị HIV/AIDS tại tuyến xã, chăm sóc người bệnh HIV/AIDS tại nhà, tại cộng đồng. Tăng cường tư vấn, xét nghiệm HIV cho phụ nữ mang thai, điều trị ngay thuốc ARV cho phụ nữ mang thai nhiễm HIV, chẩn đoán sớm, quản lý và điều trị cho trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm HIV. Thực hiện tốt dự phòng, phát hiện và điều trị các bệnh đồng nhiễm với HIV/AIDS gồm lao, viêm gan B, viêm gan C và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Một giải pháp quan trọng là nâng cao chất lượng điều trị HIV/AIDS. Các cơ sở y tế cần cập nhật kịp thời hướng dẫn chăm sóc và điều trị HIV/AIDS theo các khuyến cáo mới phù hợp với điều kiện Việt Nam; thực hiện tối ưu hóa phác đồ điều trị HIV/AIDS; bảo đảm điều trị an toàn, hiệu quả, cung cấp dịch vụ điều trị HIV/AIDS phù hợp với tình trạng người bệnh; tăng cường quản lý, theo dõi và hỗ trợ tuân thủ điều trị HIV/AIDS.

Các tỉnh, thành phố cần mở rộng các hoạt động cải thiện chất lượng điều trị HIV/AIDS, lồng ghép vào hệ thống quản lý chất lượng bệnh viện; mở rộng độ bao phủ các xét nghiệm theo dõi và điều trị HIV/AIDS. Tăng cường các hoạt động dự phòng và giám sát HIV kháng thuốc, theo dõi, đánh giá và ngăn chặn các phản ứng có hại của thuốc ARV trong điều trị HIV/AIDS; lồng ghép theo dõi cảnh báo sớm HIV kháng thuốc vào quản lý chất lượng điều trị HIV/AIDS.

Theo đánh giá của Cục Phòng chống HIV/AIDS, tình hình dịch HIV/AIDS vẫn diễn biến phức tạp. HIV/AIDS vẫn đang là vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan ngại. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chính ma túy còn ở mức trên 10%, tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm nam quan hệ tình dục với nam (MSM) tăng nhanh.

Báo cáo cho thấy, cả nước mỗi năm ghi nhận khoảng 10.000 trường hợp nhiễm HIV mới. Quan điểm của Chính phủ đối với công tác phòng chống HIV/AIDS là kết hợp các biện pháp chuyên môn kỹ thuật y tế và các biện pháp xã hội trong phòng chống HIV/AIDS trên nguyên tắc phối hợp dự phòng với chăm sóc điều trị HIV/AIDS toàn diện.

Mục tiêu đến năm 2030 cần đạt là phải mở rộng và đa dạng hóa các loại hình tư vấn xét nghiệm HIV, đẩy mạnh xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng, tự xét nghiệm, tỷ lệ người nhiễm HIV trong cộng đồng biết tình trạng HIV của mình đạt 95%, giám sát chặt chẽ tình hình diễn biến dịch HIV/AIDS ở các nhóm có hành vi nguy cơ cao.

Nhóm chỉ tiêu cần đạt cụ thể là số người nhiễm HIV được phát hiện mới đạt mức dưới 1.000 trường hợp/năm vào năm 2030. Tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con xuống dưới 2%. Tỷ lệ người có hành vi nguy cơ cao lây nhiễm HIV được tiếp cận dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV đạt 70% vào năm 2025 và đạt 80% vào năm 2030. Tỷ lệ thanh thiếu niên 15-24 tuổi có hiểu biết đầy đủ về HIV/AIDS đạt 80% và tỷ lệ người dân từ 15-49 tuổi không kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV đạt 80% vào năm 2030.

HIV/AIDS là vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế xã hội, sự phát triển của đất nước. Theo báo cáo Cục Phòng chống HIV/AIDS, tính đến tháng 6/2020, Việt Nam có khoảng 250.000 người hiện nhiễm HIV, có trên 100.000 người nhiễm HIV đã tử vong, 100% tỉnh, thành phố và 98% huyện đã phát hiện người nhiễm HIV.

Theo nhận định của Cục Phòng chống HIV/AIDS, nhờ có Chiến lược Quốc gia phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn 2030 ban hành kèm Quyết định số 608/QĐ-TTg ngày 25/5/2012 của Thủ tướng Chính phủ và với sự nỗ lực của các Ban, Ngành liên quan Việt Nam đã hoàn thành mục tiêu khống chế tỷ lệ nhiễm HIV dưới 0,3% trong cộng đồng dân cư vào năm 2020. Ước tính trong 20 năm qua cả nước đã dự phòng cho hơn 400.000 người không bị nhiễm HIV và 150.000 người không bị tử vong do AIDS.

Tuy nhiên tình hình dịch HIV/AIDS vẫn diễn biến phức tạp. Tỷ lệ nhiễm HIV trong nhóm nghiện chích ma túy ở mức trên 10%; tỷ lệ nhiễm HIV ở nhóm nam quan hệ tình dục với nam (MSM) tăng nhanh. Mỗi năm Việt Nam có khoảng 10.000 trường hợp nhiễm HIV được phát hiện mới, tỷ lệ lây truyền HIV từ mẹ sang con trong cộng đồng vẫn còn ở mức 6%.

Để thực hiện chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030, mục tiêu là số người nhiễm HIV mới giảm dưới 1.000 trường hợp/năm, ngày 14/8/2020 Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã ký Quyết định phê duyệt Chiến lược Quốc gia chấm dứt dịch bệnh AIDS vào năm 2030.

Mục tiêu cụ thể của Chiến lược gồm 4 nhiệm vụ, một là Mở rộng và đổi mới các hoạt động truyền thông can thiệp giảm hại và dự phòng lây nhiễm HIV, tỷ lệ người có hành vi nguy cơ cao được tiếp cận dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV đạt 80% vào năm 2020; hai là Mở rộng và đa dạng hóa các loại hình tư vấn xét nghiệm HIV, đẩy mạnh xét nghiệm HIV dựa vào cộng đồng, tự xét nghiệm, tỷ lệ người nhiễm HIV trong cộng đồng biết tình trạng HIV của mình đạt 95% vào năm 2030, giám sát chặt chẽ tình hình diễn biến dịch HIV/AIDS ở các nhóm có hành vi nguy cơ cao; ba là Mở rộng và nâng cao chất lượng điều trị HIV/AIDS, tỷ lệ người nhiễm HIV biết tình trạng nhiễm HIV của mình được điều trị thuốc kháng virút có tải lượng virút dưới 95%, tỷ lệ người được điều trị thuốc kháng virút có tải lượng virút dưới ngưỡng ức chế đạt 95%, loại trừ lây truyền HIV từ mẹ sang con vào năm 2030; bốn là Củng cố và tăng cường năng lực hệ thống phòng chống HIV/AIDS các tuyến, bảo đảm nguồn nhân lực cho công tác phòng chống HIV/AIDS, bảo đảm tài chính cho phòng chống HIV/AIDS. Chiến lược đã đề ra rất cụ thể các nhóm chỉ tiêu để đạt những mục tiêu đề ra. Nhóm chỉ tiêu tác động, nhóm chỉ tiêu dự phòng, nhóm chỉ tiêu về xét nghiệm, nhóm chỉ tiêu về điều trị, nhóm chỉ tiêu hệ thống y tế./.

Hữu Cao